Starożytni Grecy przywiązywali tak wielką
wagę do roli pamięci w życiu, że oddawali
jej cześć jako bogini - bogini Mnemozynie. To właśnie
od jej imienia pochodzi termin "mnemonika", rozumiany
jako zbiór technik pamięciowych, które za
chwilę zaczniesz poznawać. W ówczesnej Grecji
członkowie Rady Sarszych, a później senatorowie
w starożytnym Rzymie posługiwali się tymi metodami,
aby wywrzeć wrażenie przede wszystkim na plebsie i
politykach, imponować im fenomenalnymi mozliwościami
własnej pamięci.
Dzięki tym "szutucznym" zdawałoby
się sposobom rzymscy mężowie stanu byli w stanie
zapamiętywać bezbłędnie tysiące informacji,
w tym danych statystycznych dotyczących Cesarstwa i, dzięki
temu, rządzić skutecznie tym ogromnym państwem.
Na długo zanim odkryto fizjologię funkcjonowania
lewej i prawej półkuli mózgu, Grecy intuicyjnie
rozumieli, że pamięcią doskonałą rządzą
dwa podstawowe czynniki, mianowicie:
wyobraźnia i
skojarzenia.
W dzisiejszych czasach wiele się robi, i to
niestety skutecznie, aby ograniczyć pracę naszej wyobraźni,
zahamować jej rozwój; w konsekwencji bardzo niewiele
wiemy o naturze myślowych skojarzeń. Natomiast Grecy
podkreślając ogromną rolę tych dwóch
fundamentalnych składników naszego myślenia otworzyli
nam drogę do niezwykle skutecznego doskonalenia pamięci.
Mówiąc najprościej, jeśli
chcesz coś zapamiętać, musisz skojarzyć,
połączyć nową informację z czymś
sobie już znanym, czyli zapamiętanym wcześniej,
wykorzysując siłę własnej wyobraźni.
Systemy pamięciowe, o których przeczytasz
tej książce pokazują jak łatwe jest to zadanie.
ZASADY ZAPAMIĘTYWANIA CZYLI ELEMENTY "ŻYWEGO"
OBRAZU
Sposoby skutecznego zapamiętywania opisane
przez Greków zgadzają się w całej pełni
z dzisiejszą wiedzą na temat wykorzystania lewej i prawej
półkuli mózgu. Bez naukowej podbudowy Grecy
odkryli, że aby mieć dobrą pamięć,
trzeba wykorzystać wszystkie możliwości, jakimi
dysponuje nasz umysł. I tym zajmiemy się teraz dokładnie.
Pamięć doskonała wymaga, aby twoja
wyobraźnia tworzyła "żywe" obrazy i skojarzenia,
ich główne elementy i zasady tworzenia to:
- Obrazy pozytywne
W większości wypadków pozytywne
i przyjemne obrazy lepiej służą ćwiczeniu
pamięci, ponieważ umysł chętnie do nich
powraca, łatwiej je sobie przypomina. I odwrotnie, skojarzenia
negatywne, nawet jeśli zawierają pozostałe elementy
"żywego" obrazu są, jako przykre, blokowane
przez pamięć.
- Barwa
Tam, gdzie to tylko możliwe wykorzystuj pełną
gamę barw i odcieni. Niech twoje obrazy wibrują kolorem,
mienią się, lśnią - szybciej je wtedy zapamiętasz.
- Ruch
W każdym obrazie pamięciowym ruch, akcja,
dają znakomite możliwości do dokonywania skojarzeń,
ułatwiających kodowanie nowych informacji. "Ożywiaj"
więc swoje obrazy we wszystkich wymiarach, wykorzysuj również
rytm, jako ważny składnik ruchu. Im więcej rytmu,
im więcej zmian tego rytmu, im akcja bardziej gwałtowna
i dynamiczna, tym bardziej obrazy myślowe staną się
niecodzienne, tym łatwiej je zapamiętasz.
- Absurdalność i humor
Twórz obrazy zabawne, śmieszne, absurdalne,
surrealistyczne, gdyż przez to zapamiętasz je lepiej.
Zacznij bawić się z własnym umysłem i wyobraźnią.
- Związki
Bez względu na to, co chcesz zapamiętać,
zawsze łącz, kojarz nową informację z czymś
znanym, stałym, zakodowanym w twojej "przestrzeni mentalnej".
Bardzo przydatny staje się tu system zakładek w rodzaju:
jeden - ołówek, dwa - łabędź itp.
Porównaj również ŁMS (rozdział 5,
Wykorzystuj także symbolikę. Jeśli zamienisz zwykłą,
stereotypową lub abstrakcyjną informację na bardziej
znaczący dla twojego umysłu obraz, zwiększasz
prawdopodobieństwo przypomnienia jej sobie. Chodzi o takie
obrazy jak znak stopu, żarówka, dom, samochód
itp.
- Przesada
Lepiej zapamiętasz obrazy przesadne co do wielkości
(duże lub małe), ilości (bardzo małe lub dużo),
kształtu (deformacja) i dźwięku (bardzo głośnie,
ciche).
- Liczby /
Numeracja jako szczególna forma "uszczegółowienia"
wzmacnia obrazy mentalne i wspomaga działanie zasady porządku
i kolejności (pkt 11).
- Uszczegółowienie
Im bardziej szczegółowe są"żywe"
obrazy, tym łatwiej je sobie przypomnieć. Wielka czarna
kłódka może być kwadratowa lub okrągła,
stara lub nowa, zardzewiała lub pokryta smarem, z kluczem
w środku lub bez itd.
- Synestezja / wrażenia zmysłowe
Synestezja to przenoszenie jednych wrażeń
zmyslowych na inne. Większość z "naturalnych"
mnemotechników i gigantów pamięci rozwinęło
w ogromnym stopniu wrażliwość każdego ze
zmysłów, dzięki czemu, zastępując
je później wzajemnie, "mieszając" je
ze sobą łatwo odtwarzali zapamiętywane informacje.
Kształcenie pamięci wymaga uwrażliwienia
wszystkich zmysłów, tzn.
- wzroku
- słuchu
- węchu
- smaku
- dotyku i
- aparatu kinestycznego (dzięki któremu
masz świadomość położenia i ruchu swojego
ciała w przestrzeni.
- Amor czyli erotyka
Wszyscy wyróżniamy się świetną
pamięcią w tym względzie. Wykorzystuj to!
- Kolejność /
W połączeniu z innymi metodami grupowanie,
ustawianie w szereg lub klasyfikacja tworzą bardzo skuteczne
"łącza pamięciowe" i zwiększają
prawdopodobieństwo "przypadkowego dostępu"
do potrzebnej informacji. Np. połączenia dużego
z małym, podział wg koloru, kategorii, hierarchii itp.
- Codzienność / niecodzienność
Im bardziej niezwykłe, niecodzienne są
twoje skojarzenia, tym lepiej. Umysł nie zapamiętuje
rzeczy szarych, codziennych, a więc... nudnych!
- "JA" w obrazach
Włączaj siebie w swoje skojarzenia, gdyż
to budzi emocje, a te zapamiętujemy bardzo szybko. Ośrodki
pamięci znajdują się bardzo blisko centrów
w mózgu limbicznym rządzących naszymi emocjami.
- Aktywna wyobraźnia
Wyobraźnia to elektrownia twojej pamięci.
Einstein utrzymywał, że wyobraźnia jest ważniejsza
niż wiedza. Wiedzę mamy ograniczoną, podczas gdy
wyobraźnia obejmuje cały świat - i to jej zawdzięczamy
postęp i nieprzerwany bieg ewolucji. Im żywszą
masz wyobraźnię, im bardziej wykorzystujesz ją
w procesie zapamiętywania, tym bardziej usprawniasz pamięć.
Wyobraźnia to niezwykły fundament pamięci. Ćwicz
ją nieustannie.
Te podstawowe elementy "żywego" obrazu
i zasady jego tworzenia dają się łatwo zapamiętać
dzięki pewnemu akronimowi, zostały bowiem tak uporządkowane
na poprzednich stronach, aby utworzyć zdanie OBRAZ PLUS
AKCJA, które ma ci przypomnieć swoiste równanie
- kondensat wiedzy o działaniu pamięci:
OBRAZ + AKCJA = PAMIĘĆ.
PAMIĘCIOWE SŁOWA-KLUCZE
Każdy system pamięciowy używa słów-kluczy.
Pod tym pojęciem należy rozumieć stałe zakładki
lub "haki", z którymi możesz związać
dowolnie wiele różńych informacji. Słowa-klucze
muszą być poza tym "obrazowe", tzn. łatwe
do zobaczenia na ekranie umysłu osoby, która posługuje
się danym systemem. Stąd właśnie określenie
pamięciowe: słowa-klucze.
"Czystość" skojarzeń
W miarę poznawania kolejnych systemów
mnemotechnicznych przekonasz się, jak ważne jest tworzenie
obrazów zawierających tylko te informacje, które
chcesz zapamiętać i łączenie ich ze słowami-kluczami.
Chodzi również o to, aby związek ten był
możliwie najprostszy i najbardziej bezpośredni. Stanie
się to możliwe, jeśli w swojej wyobraźni
to, co chcesz zapamiętać i obrazy-klucze:
- zderzysz ze sobą
- skleisz ze sobą
- postawisz jedno na drugim
- umieścisz jedno pod drugim
- wstawisz jedno w środek drugiego
- zamienisz jedno na drugie
- umieścisz w innych sytuacjach
- spleciesz ze sobą
- zawiniesz jedno w drugie
- sprawisz, aby mówiły
- sprawisz, aby tańczyły
- sprawisz, aby wzajemnie wymieniły się
kolorem, zapachem, akcją.
Chyba nabierasz już przekonania, że systemy
pamięciowe opracowane przez starożytnych Greków,
odrzucane przez blisko 2.000 lat jako zwykłe sztuczki, w
rzeczywistości oparte są na mechanizmach, według
których działa masz umysł. Starożytni doceniali
wagę słów, porządku, kolejności i
numeracji, o których wiemy, że są domeną
lewej półkuli mózgu, wykorzystywali również
wyobraźnię, kolor, rytm, zmianę wielkości
i ilości i "marzenia na jawie", czym zawiaduje
półkula prawa.
W mitologii greckiej Mnemozyna to najpiękniejsza
z bogiń, co potwierdza fakt, że kochliwy Zeus spędził
więcej czasu w jej łożu niż z jakąkolwiek
inną kobietą ziemskiej czy boskiej proweniencji. W ciągu
dziewięciu dni i nocy ojciec bogów spłodził
z Mnemozyną dziewięć Muz, opiekunek poezji miłosnej
i epickiej, muzyki, tańca, komedii i tragedii. hymnów
(pieśni), historii i astronomii. A więc u Greków
połączenie energii sprawczej (Zeus) z pamięcią
(Mnemozyna) zrodziło ludzką kreatywność i
wiedzę.
Mieli rację. Jeśli właściwie
wykorzystujesz techniki pamięciowe, nie tylko poprawisz
pamięć w rozmaitych dziedzinach, o czym piszę
w tej książce, ale zwiększysz również
własny potencjał twórczy. Z kolei lepsza pamięć
i większa kreatywność fantastycznie szybko polepszają
ogólną sprawność umysłu i przyspieszają
przyswajanie nowej wiedzy. Ten proces to po prostu dynamiczna
synergia lewej i prawej półkuli mózgu na innym,
wyższym poziomie.
W kolejnych rozdziałach poznasz krok po kroku
różne metody pamięciowe, od najprostszych po
bardziej skomplikowane, łącznie z Mapami Myśli,
głównym narzędziem wszystkich mnemotechników,
dzięki którym będziesz mógł zapamiętywać
dosłownie tysiące informacji. Aby zachować te
nowo nabyte niezwykłe umiejętności, w ostatnim
rozdziale pokażę ci jak kontrolować i ćwiczyć
własną pamięć na przyszłość.